Doniczka, donica [ang. pot, pots]
Kategoria: Przedmioty ogrodnicze
Z lewej donica z tworzywa sztucznego o kształcie ściętego ostrosłupa po prawej donica z tworzywa sztucznego o kształcie ściętego stożka, po środku donica ceramiczna. |
Definicja
Doniczka - jest to pojemnik służący do uprawy roślin i stwarzający im odpowiednie warunki do wzrostu [1], ułatwiający transport i przenoszenie roślin [2]. W przypadku uprawy roślin w celu dekoracji pomieszczeń lub przestrzeni, doniczki powinny spełniać także funkcję dekoracyjną [2]. Doniczki mogą być wykonane z różnych materiałów [1]. Doniczki znajdują zastosowanie na prawie każdym etapie uprawy roślin ozdobnych [2]. Obecnie najpopularniejszymi doniczkami stosowanymi w ogrodnictwie są doniczki wyprodukowane z tworzyw sztucznych [3].
Kształt doniczki
Doniczka zazwyczaj posiada kształt ściętego stożka - umożliwia to łatwe wyjmowanie z nich roślin, a także wyjmowanie ich z formy w procesie produkcji. Większe donice mogą posiadać różne kształty np. półkolisty lub cylindrowaty, ponieważ służą za docelowe przedmioty do uprawy roślin []. Niestety, kształt ściętego i odwróconego stożka nie jest dostosowany do kształtu systemu korzeniowego roślin, ponieważ system korzeniowy roślin jest najszerszy w dolnej części podłoża [2].
Konstrukcja doniczki
Doniczka zwykle posiada grubszy górny brzeg, umożliwiający łatwiejszy jej transport. W doniczkach powinien znaleźć się drenaż, który umożliwia odpływ zbyt dużej ilości wody [1].
Oznaczenia doniczek:
Doniczki oznacza się cyframi, które oznaczają ich górną (wewnętrzną) średnicę w centymetrach [zb. 1,2]. Wysokość doniczek jest zwykle taka sama [2] lub o jeden centymetr mniejsza od górnej średnicy doniczki [1,2]. Przy niektórych roślinach takich
Podział doniczek ze względu na kształt:
Ścięty stożek [1,2]
Ścięty ostrosłup - czworo- i ośmiokątne [2]
Półkoliste
Cylindryczne, proste [2]
Różny kształt, artystyczne
Podział doniczek ze względu na ilość doniczek i ich połączenie:
Pojedyncze [2]
Wielodoniczki - połaczone w palety[2]
Podział donic ze względu na materiał z którego zostały wykonane:
Gliniana, ceramiczna - dawniej powszechnie używany rodzaj doniczki ze względu na wytrzymałość w stosunku do innego typu donic oraz dostępność na rynku [], lecz zrezygnowano z nich ze względu na lżejsze - plastikowe [2]. Wadą glinianych doniczek była duża waga, niska sterylność i możliwość ich stłuczenia [2]. Na dnie ceramicznych doniczek znajduje się otwór umożliwiający odpływ zbyt dużej ilości wody [2] Do zalet doniczek glinianych można zaliczyć możliwość odparowywania wody, przenikania powietrza do korzeni [2] oraz łatwa utylizacja z neutralnym wpływem na środowisko naturalne.
Drewniana - prymitywny rodzaj donicy mający zastosowanie zazwyczaj jako drewniane kubły dla dużych roślin [1]. Wadą takich donic jest przemakanie i ich gnicie jeżeli nie zastosujemy izolacji wewnętrznej np. folii lub impregnatu [1]. Dawniej stosowano wypalanie drewnianych kubłów, aby zapobiec szybkiemu ich gniciu [1].
Tekturowa, kartonowa - donica jednokrotnego użycia [1], stosowana przy produkcji rozsady [2]. Doniczka ta wykonana jest z tektury gładkiej lub dziurkowanej, sprasowanej masy papierowej która łatwo ulega biodegradacji w glebie [zb. 1,2].
Z tworzyw sztucznych, plastikowe - wykonane są z tworzyw sztucznych: polistyrenu, styropianu, poliuretanu i innych [2]. Doniczki z tworzyw sztucznych mogą być nawet do 15 razy lżejsze od doniczek ceramicznych [2]. Dzisiaj powszechnie stosowane ze względu na niską cenę, wagę i stosunkowo dużą trwałość []. Główną wadą jest ich utylizacja, która może mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne []. Doniczki z tworzyw sztucznych wystawione na działanie silnego słońca i wysokich wahań temperatur mogą po pewnym czasie się kruszyć lub łamać, dlatego jeżeli nie są używane to powinny być przechowywane w odpowiednim miejscu [3].
Torfowe, Ziemne - wykonane ze sprasowanej ziemi lub torfu przy pomocy narzędzia lub maszyny nazywanej doniczkarką [1]. Takie doniczki mogą mieć dodatek nawozów [1] lub witamin startowych ułatwiające wzrost siewek. Doniczki wykonane z ziemi lub torfu są bardzo kruche i delikatne [1].
Rękawy, doniczki z taśmy winidurowej - spinane w walce o szerokości 10-12 cm [2]
W ogrodnictwie stosuje się również wielodoniczki lub multiplaty o różnych średnicach w zależności od rośliny. Wielodoniczki wykonane są zazwyczaj z tworzywa sztucznego i służą do produkcji rozsady. Takie doniczki mają niestety niską trwałość i po dwóch lub trzech sezonach należy je wymienić na nowe.
Przechowywanie doniczek:
Doniczki oraz inne pojemniki do uprawy roślin powinno się składować w wyznaczonym do tego celu miejscu. Doniczki układa się według rozmiaru w szeregach, umieszczając jedną w drugą. Szeregi kładziemy poziomo, aby zapobiec zgniataniu najniżej położonych doniczek [1].
Zdjęcia:
Epipremnum w dużej donicy |
- Kiljańska I. (Red.) 1971. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Chlebowski B., Mynett K. 1982. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Doświadczenia i obserwacje własne: Aleksander Skrzyński.