Nazwa choroby: Rak ziemniaka

Nazwa sprawcy choroby: Synchytrium endobioticum (Schilb.) Percival [1]

Inne nazwy sprawcy choroby:


Systematyka:

Królestwo Fungi - Grzyby właściwe

Typ/Gromada: Chytridiomycota - Skoczkowce

Klasa: Chytridiomycetes - Skoczkowe

Rząd: Synchytriales -

Rodzina: Synchytriaceae -

Przebieg choroby

Przed końcem wegetacji roślin - na powierzchni narośli na bulwach tworzą się owalne zarodnie, które pełnią funkcję przetrwalnikową, posiadające grube ściany. Zarodnie mogą przetrwać w glebie do 20 lat.

Po mejozie i w sprzyjających warunkach zarodnie ulegają pęknięciu i uwalniają zarodniki pływkowe, które przyczyniają się rozprzestrzeniania choroby

Pływka, inaczej zoospora, może przenieść się na delikatne tkanki ziemniaka np. na oczka, gdzie rozpoczyna wypuszczanie do jej wnętrza wici. Pływka po zagnieżdżeniu się w tkankach zaczyna otaczać się cienką ścianką. Po pewnym czasie ściany komórkowe skórki ulegają enzymatycznemu rozpuszczeniu, po czym protoplast grzyba rozrasta się. Jednocześnie zarażone komórki powiększają się, tworząc narośla.

Protoplast grzyba otacza się ścianką - ten etap rozwoju nazywany jest prosurus.

Ściany prosurusa ulegają pęknięciu. Z martwych komórek, w których znajdują się zarodnie letnie - sorus, uwalniane są pływki, które przyczyniają się do zakażeń.


Zdarza się, że pod koniec wegetacji może dojść do płciowego rozmnażania grzyba. Dwie pływki o różnej płci łączą się ze sobą. Powstała zygota może zaatakować tkanki ziemniaka.

Z diploidalnego protoplastu może rozwinąć się zarodnia przetrwalnikowa. Przed jej kiełkowaniem, w następnym okresie wegetacyjnym ziemniaka, w jądrze następują podziały. Pierwszy podział jest redukcyjny, przy kolejnych powstają nowe pokolenia pływek.


Do rozprzestrzenienia grzyba może przyczynić się:

  • chore sadzeniaki
  • zakażona gleba
  • obornik - jeżeli zwierzęta były skarmiane zakażonymi bulwami lub używano chorych łęcin na ściółkę
  • kompost
  • woda spływająca z pól

Patogen tworzy wiele ras i biotypów.

Ochrona przed chorobą:

Zaleca się dobór odmian odpornych na raka ziemniaka. Odmiany ziemniaka powinny być w pełni odporne. W Polsce w Krajowym rejestrze wszystkie odmiany ziemniaka wykazują odporność na raka ziemniaka.

Odporność na raka ziemniaka polega na zwiększonej wrażliwości tkanek ziemniaka na infekcję. Zainfekowane tkanki bardzo szybko zamierają i są wyodrębniane ze skórki.

Grzyb Synchytrium endobioticum jest organizmem podlegającym kwarantannie. Obecność grzyba należy zgłosić do najbliższej placówki ochrony roślin. Zwalczanie grzyba można przeprowadzić po nadzorem kontroli państwowej.

Zakazuje się wywożenia zakażonych roślin z gospodarstwa, w którym stwierdzono wystąpienie choroby.

W razie stwierdzenia choroby. Porażone roślin (łęciny) należy spalić lub zakopać w głębokim dole.

Inspekcja Ochrony u Roślin i Nasiennictwa powinna wydać zalecenia dotyczące dalszych postępowań: dezynfekcja narzędzi i maszyn, właściwy płodozmian.

Źródło:
  1. Synchytrium endobioticum. Species Fungorum. Protokół dostępu: (dostęp )
Menu :