Internetowy Ogród - z pasji do Ogrodnictwa

Kompleks parkowo-szpitalny w Kobierzynie, na terenie szpitala psychiatrycznego im. dr. Józefa Babińskiego, to jeden z najcenniejszych tego typu obiektów w Małopolsce, pod względem krajobrazowym, botanicznym i architektonicznym. ^[2]

Wstęp

Kobierzyn lub szpital psychiatryczny im. Józefa Babińskiego wielu osobom kojarzy się z miejscem, do którego trafiają ludzie z problemami natury umysłowej. Sama nazwa części Krakowa - Kobierzyn odbierana jest przez niektóre osoby negatywnie, ale niesłusznie, gdyż miejsce to zasługuje na lepsze mniemanie ze względu na swoje walory estetyczne oraz historię.

Kompleks szpitalno-parkowy w Kobierzynie zlokalizowany jest na zachodzie Krakowa, na powierzchni 52 hektarów. Na terenie kompleksu znajduje się 15 pawilonów oraz 40 budynków administracyjnych, gospodarczych, mieszkalnych. ^[2]

Budowę zespołu dworków w Kobierzynie rozpoczęto ok. 100 lat temu w 1917 roku ^[3], ale do dzisiaj spełniają najbardziej rygorystyczne normy dotyczące takich placówek, a nawet je po części przewyższają

Historia

Na początku XX wieku. w Polsce brakowało ośrodków, w których można było się prawidłowo zajmować osobami ze schorzeniami umysłowymi. Ówczesny szpital pod Lwowem w Kulparkowie nie był w stanie pomieścić tak wielu pacjentów, w dodatku warunki w nim panujące nie sprzyjały leczeniu. W 1907 roku w polskim sejmie uchwalono projekt budowy Zakładu dla Nerwowo i Umysłowo Chorych w Kobierzynie pod Krakowem. Koncepcja szpitala zrodziła się kilka lat wcześniej w umysłach wybitnych polskich psychiatrów (doc. dr med. J. Mazurkiewicz, dr med. W. Kolberg, prof. dr med. H. Halbana, prof. dr med. J. Piltz), natomiast do jego budowy chętnie przyłączyli się wybitni architekci: Władysław Klimczak, Zygmunt Jarlany, Andrzej Dodkowski i Tadeusz Zieliński.

Osoby pracujące nad projektem i budową kompleksu szpitalnego w Kobierzynie chciały, aby obiekty znajdujące się w jego obrębie:

• służyły osobom potrzebującym i spełniały warunki konieczne do prawidłowego ich leczenia
• posiadały nowoczesne rozwiązania i były zgodne z architektonicznymi trendami
• posiadały koncepcję utopijnego, samowystarczalnego miasta-ogrodu ^[2]

Cień kompleksu

Podczas Drugiej Wojny Światowej kompleks znajdował się pod niemieckim zarządem. Niestety nazistowska ideologia doprowadziła do śmierci wielu pacjentów ówczesnego szpitala. Na terenie szpitala zamordowano i pochowano wiele pacjentów szpitala, dlatego na tym terenie można znaleźć pomnik upamiętniający tamte wydarzenia. Podobnie jak w przypadku terenu Obozu Koncentracyjnego Płaszów należy na terenie szpitala w Kobierzynie zachować szacunek i pamięć dla poległych osób ^[2].

Miasto w mieście, Miasto-Ogród

Twórcy ogrodu, wbrew jego przeznaczeniu, chcieli, aby kompleks dworowo-parkowy był, ponadczasowy, unikatowy. Po wybudowaniu kompleks szpitalny w Kobierzynie został okrzyknięty w tamtych czasach najnowocześniejszym, najładniejszym i najbardziej funkcjonalnym tego typu obiektem w Europie ^[2]

Już 100 lat temu projektantom kompleksu w Kobierzynie przyświecała wizja samowystarczalnego ośrodka.

Od wielu lat ludzie marzyli o zbudowaniu autonomicznego miasta. Wielu twórców fantastyki naukowej uznawało w swoich dziełach samowystarczalne miasta jako najwyższe osiągnięcie cywilizacyjne. Zazwyczaj fantastyczne wizje miast-ogrodów się nie spełniają, jednak mamy przykłady polskich placówek, które zostały utworzone i pełnią swoje funkcje aż do dzisiaj, są to: Szpital w Kobierzynie oraz Szpital Tworkowski.

Teraźniejszość

Część budynków oraz klomb zostały poddane renowacji.

Nadal dąży się, aby kompleks spełniał koncepcję samowystarczalnego miasta ogrodu, a także swój podstawowy cel, czyli umożliwiał leczenie chorych osób. Budynki zostały wyposażone w panele słoneczne (solary), które ogrzewają wodę, a także w panele z ogniwami fotowoltanicznymi, zasilającymi niektóre urządzenia elektryczne.

Zieleń parkowa kompleksu składa się głównie z drzew takich jak: kasztanowce, brzozy, sosny, świerki, dęby itp. Niestety drzewa te mają swoje lata, a ich stan zdrowotny często zagraża zabytkowym budynkom lub życiu osób przebywających na terenie szpitala, dlatego władze szpitala podjęły decyzję o wycięciu niektórych drzew. Władze szpitala zapewniają, że będą dbały o park, a wycięte drzewa zastąpią nowymi nasadzeniami ^[2]

Obecnie ogrody na terenie szpitala spełniają tylko funkcję rekreacyjną i terapeutyczną, jednak gdzieniegdzie można spotkać zbyt obficie owocującą jabłonkę, która przypomina o funkcji dawnych ogrodów. Na terenie kompleksu znajdują się też przestarzałe szklarnie, w których uprawia się doraźnie pomidory i rośliny ozdobne (trzmielina i bukszpan) na ozdobne bordery w parku.